Door de uitbraak van het coronavirus vindt het werk waar het mogelijk is thuis plaats. Thuis werken zal de digitale vaardigheden van de werkende bevolking vergroten. Dit geldt ook voor de vaardigheden om online te leren. Deze periode van thuis werken en thuis zitten zal een katalysator zijn voor online werken én online leren. Maatwerk en flexibiliteit in leervormen en aanbod zal altijd nodig zijn. Wanneer kan online leren een goed alternatief zijn voor fysieke (klassikale) onderwijsvormen? Welke principes zijn leidend bij de toepassing van online leren?
Ria van ’t Klooster
Directeur NRTO
De vraag van de deelnemer moet altijd centraal staan
Wanneer online methodes op een goede wijze worden ingezet, maken ze leren toegankelijker: mensen leren op de plek en het tijdstip dat hen uitkomt. Digitale methodes helpen docenten/trainers en deelnemers om op een efficiënte manier te leren. Opleiders, werkgevers en gebruikers doorlopen deze periode een steile leercurve.
Online is veel mogelijk, maar de kracht zit in de juiste balans tussen online en offline. Niet iedereen wil online een opleiding volgen, niet alles kan online effectief worden aangeleerd. Voor sommige doelen en doelgroepen is de fysieke werkplek het meest effectief. Doel, doelgroep en leermogelijkheden bepalen of er online, offline of juist een combinatie van beiden moet worden ingezet.
Grootschalige kennisoverdracht kan via onlinemethoden
Online leren biedt mogelijkheden om kennis over te dragen aan grote aantallen werkenden. Er zijn kant en klare online opleidingen en trainingen. Lessen waar kennisoverdracht centraal staat kunnen worden opgenomen en worden bekeken waar en wanneer de deelnemer dat wil.
Een les kan live worden uitgezonden, bijvoorbeeld in de vorm van een webinar. Voor werkvormen die interactie met docent en collega deelnemers vragen biedt een virtuele lesomgeving een oplossing.
Online leren is anders leren
De digitale leeromgeving biedt mogelijkheden, maar vraagt ook de nodige aandacht. Het volgen van kant en klare online opleidingen vraagt een intrinsieke motivatie en discipline van de deelnemer. In een virtuele lesomgeving is de fysieke afstand tussen deelnemers (onderling) en docent/trainer groter.
Deelnemers krijgen andere prikkels en zijn sneller afgeleid omdat zij niet fysiek in een groep zitten. Het volgen en aanmoedigen van deelnemers is belangrijk. Veel deelnemers hebben daarbij ook behoefte aan structuur. Vaste tijden voor het deelnemen aan de virtuele lesmomenten of het webinar biedt mensen een houvast.
Soms is het volgen van e-learning een voorwaarde om deel te kunnen nemen aan een virtuele lesomgeving of de offline training. Ook kunnen (korte) 1-op-1 online coaching sessies worden gepland. Dat helpt om het leren vast te houden.
Voor het aanleren van vaardigheden is blended learning effectief
Door middel van ‘online sociale learning’ kunnen opleidingen methodisch en effectief worden vormgegeven. Zo kan niet alleen in het corona tijdperk, maar ook daarna de thuiswerkplek een leerplek worden.
Voor vaardigheden zoals creatief denken, probleemoplossend werken, en effectief communiceren is echter feedback en interactie met de trainer en andere deelnemers een must. Het aanleren van deze vaardigheden vraagt maatwerk en afhankelijk van het doel wat je wilt bereiken ook fysiek contact.
Online leren toont daarmee tegelijkertijd aan hoe belangrijk het klassikaal onderwijs is. Dit geldt bovenal voor mensen die een vak of technische vaardigheid leren. Online en offline leren bieden de ideale oplossing wanneer ze worden gecombineerd. Dit zogenaamd blended learningoverstijgt de effectiviteit van eenzijdig gebruik van een werkvorm.
In een wereld die steeds meer digitaal wordt en van mensen vraagt dat ze zich blijven ontwikkelen is het een must dat werkgevers én opleiders investeren in een infrastructuur die online leren mogelijk maakt.
Laten we vooral een leven lang blijven leren en innoveren. Al moet de vraag van de deelnemer leidend blijven. Dat vraagt maatwerk. Dat vraagt flexibiliteit, dat vraagt kennis van de wijze waarop volwassenen leren.
